Trong kho tàng văn hóa dân
gian Việt Nam, trò chơi dân gian có vị trí rất quan trọng, góp phần tạo nên diện
mạo văn hóa truyền thống dân tộc. Trò chơi dân gian trẻ em ra đời và gắn liền
cùng môi trường sống vốn rất gần gũi với thiên nhiên và con người Việt Nam tác
động không nhỏ cả về thể chất, trí tuệ của các em.
Cuốn sách mà cô muốn giới thiệu với các em ngày hôm nay là cuốn sách “Đồng dao và các
trò chơi dân gian cho học sinh”, của tác giả Trung Kiên, do Nhà xuất bản Lao động
– Xã hội ấn hành năm 2012, với độ dày 274 trang. Cuốn sách tái hiện lại những trò chơi
dân gian, những bài đồng giao đã được một thế hệ lớp trẻ đồng mục: vui và
chơi. Một cuốn sách hữu ích không chỉ cho các trẻ vùng miền quê mà cả các trẻ
thành phố: được vui, được chơi và khám phá những trò chơi dân gian cách xa các trẻ nhiều thế hệ.
Các em học sinh thân mến! Đồng dao là những lời
hát dân gian mộc mạc của con trẻ, có từ xa xưa và được truyền miệng từ thế hệ
này sang thế hệ khác. Đồng dao có thể là những bài hát ru của mẹ đưa nôi cho
con trong những trưa hè nắng gắt, là những lời hát vần điệu trong những buổi
chăn trâu, cắt cỏ hay những câu vè của đám trẻ con khi chơi đánh đáo, đánh chuyền,
dung dăng dung dẻ …Những bài đồng dao dễ nghe, dễ thuộc và lôi cuốn đó sẽ từng
bước làm phong phú vốn từ vựng, giúp phát triển và nâng cao khả năng ngôn ngữ ,
giúp các em rèn luyện thể chất qua các trò chơi dân gian thú vị. Đồng dao giống
như chất xúc tác giúp các em gắn bó, vun đắp tình bạn, hòa đồng với thiên nhiên
thông qua những hình ảnh gần gũi, quen thuộc xung quanh chúng ta. Đồng dao còn
có tác dụng luyện trí nhớ, kích thích sự sáng tạo cho các em.
Ngày
nay những bài đồng dao và các trò chơi dân gian cho trẻ đang bị lãng quên, đang
bị sản phẩm công nghệ cao lấn át. Trong thế giới hiện đại, trẻ em đủ đầy vật chất
hơn nhưng đời sống tinh thần đang dần khuyết thiếu những yếu tố đã từng là phần
thiết yếu của nhiều thế hệ bố mẹ, ông bà.
Thực
tế, các bài đồng dao đem lại nhiều lợi ích trong việc giáo dục trẻ từ việc phát
triển ngôn ngữ, tâm hồn trẻ đến vận động thể chất. Các bài đồng dao thường gắn
với các trò chơi dân gian như trò đánh chuyền, trồng nụ trồng hoa, mèo đuổi chuột…
Trò chơi dân gian trẻ em và trò chơi trẻ em
nói chung trong xã hội hiện đại đã có một vai trò đáng kể trong quá trình hình
thành nhân cách cho các thế hệ trẻ nó giúp ích các em phát triển sức khoẻ, sự
thông minh trong hành động ứng xử, tinh thần gắn bó giữa các cá nhân và tập thể
và một lối mở cho tâm hồn trẻ thơ.
Từng trang sách mở ra đưa ta về với thế giới tuổi thơ, ta chợt bắt gặp hình
bóng mình đâu đó của những ngày ấu thơ, những ngày trốn mẹ đi chơi: Nhảy dây,
trốn tìm, Bịt mắt bắt dê, Nu na nu nống, Ô ăn quan...... rồi cùng lũ bạn trong
xóm hát vang những câu hát: “Nghe vẻ vè ve/
Nghe vè nói ngược/ Ngựa đua dưới nước/ Tàu chạy trên bờ/ Lên núi đặt lờ/ Xuống
sông đốn củi”, hay: “Rồng rắn lên mây/ Có cái cây lúc lắc”... Năm tháng qua đi, ta lớn lên từng ngày nhưng những câu
hát đồng dao, những trò chơi tuổi thơ luôn mãi theo ta như một ký ức dễ thương,
để khi mỗi lần nhớ lại ta chợt mỉm cười.
Cuốn sách không đơn giản là tập hợp những câu
hát, trò chơi của trẻ nhỏ mà còn chứa đựng ý nghĩa giáo dục của ông cha ta qua
câu hát, trò chơi ngây thơ đó. Ngày nay, với sự phát triển của khoa học kĩ thuật,
có nhiều loại hình vui chơi giải trí thì những câu hát đồng dao, những trò chơi
dân gian không còn phổ biến. Nhưng loại hình văn hóa dân gian đó có một đóng
góp không nhỏ trong kho tàng văn hóa dân gian của dân tộc.
Cô hy vọng rằng chúng ta hãy cùng nhau mở ra một
thế giới của những câu hát đồng dao vui nhộn để giúp các em ngày càng thêm khôn
lớn và trưởng thành hơn! Các em hãy cùng nhau tìm đọc tại thư viện trường Tiểu
học Di Trạch chúng mình các em nhé!